Laat ze toch, die mensen van Pegida. Het is niet mijn volk, dat weet u, en de halfgare, lauwwarme en bij elkaar geharkte kliekjes aan hersenspinsels en waanideeën die we zien op spandoeken en borden maken me misselijk en mismoedig: dat mensen zich nog steeds zo laten misleiden door eenzijdig populistische ophitserij en selectief bijeengewikipediade misinformatie stemt me al treurig zat; dat je dan ook nog op je vrije zaterdag de straat op gaat met teksten als ‘rapefugees not welcome’, ‘against the islamisation of Europe’ en – serieus! – ‘animal lovers against halal’ gaat me totaal de pet te boven. Het is een ranzige treurmars van een klein legertje verknipte angsthazen die een beschaving zeggen te verdedigen die tot henzelf slechts in beperkte mate is doorgedrongen. Althans, de westerse, liberale kernwaarde dat we mensen als individu beoordelen en niet bij voorbaat wantrouwen op grond van hun afkomst wordt hier wel heel erg met voeten getreden. Om het voorzichtig uit te drukken.
Toch moeten we ze laten, die mensen van Pegida. Dat wil zeggen: we moeten hun standpunten bevechten met woorden, argumenten en ideeën. Het kan niet zo zijn dat we in het Europa van 2016 zelfvoldaan toekijken terwijl dergelijke paranoïde en ideologisch gecorrumpeerde gedachtendrek langzaam salonfähig wordt. De onderliggende aannames kloppen niet, de feitenbasis is verwrongen, de conclusies zijn aantoonbaar onjuist of onvolledig, de plannen (voor zover die er überhaupt zijn) zijn onuitvoerbaar, ineffectief en deels inhumaan. Pegida heeft niemand iets te bieden, in het Europa van 2016, en we moeten de gistende angstwanen benoemen (en blijven benoemen) voor wat ze zijn: gistende angstwanen. Dat niet iedereen dat benoemen leuk vindt: soit. Reality is a bitch.
Maar we moeten ze verder vooral laten, die mensen van Pegida. Laat ze ongestoord hun demonstratieve rondje lopen, laat ze zichzelf voor aap zetten met hun idiote spandoeken en hun geretardeerde schijnwaarheden, en laat ze vervolgens in alle rust naar huis gaan met het gevoel dat ze alle vrijheid hadden hun boodschap te brengen, maar dat hun deerniswekkende ode aan de verkniptheid iedereen verder vooral koud liet. Laat ze begaan – ze zijn schraal bier. Niet omdat het strategisch beter is, of omdat het dan vanzelf wel op zal houden, maar omdat vrijheid van meningsuiting een principe is dat niet bestaat om verloochend te worden als het even niet uitkomt. Vrijheid van meningsuiting behelst geen verplichting om te luisteren of een verbod om te negeren; dat ideeën van de pot gerukt zijn, betekent nog niet dat zo’n demonstratie er niet mag zijn.
We moeten consequent liberaal zijn, en blijven. Wie we dan ook zeker niet moeten laten zijn de zichzelf links noemende oproerkraaiers die menen dat ze zich vanwege de ‘goede zaak’ van alles kunnen permitteren. Zo’n Robert (42), van de Internationale Socialisten, die vindt dat Amsterdammers maar ‘zelf op moeten knappen’ wat de politie nalaat – ik heb daar geen woorden voor. Of de zelfingenomen gelijkhebpiercing die het voor de goede zaak essentieel vond om de verslaggeefster van Powned te bespringen – heel mooi dat dat door de politie opgepikt werd, en ik hoop dat hij een passende straf krijgt. Zak. Ook van Jan Roos blijf je af, en niet omdat Jan Roos niet vies is van het uitvergroten van een relletje, maar omdat de verdediging van sociale en liberale waarden geen wederrechtelijke zaak dient te zijn. Dat in huize Bosma grijnzend de champagne ontkurkt wordt als er weer eens een paar linkse malloten een Pegida- of PVV-manifestatie versjteren is feitelijk niet eens een argument: je hebt je simpelweg fatsoenlijk te gedragen als je strijdt voor wat je kernwaarden van onze beschaving vindt. En sowieso, natuurlijk.
Het is in principe goed dat we met ‘links’ tegendemonstreren, het is goed dat we fel zijn op de regressieve onheilsleer van de protesterende xenofoben, en het is prima (doch niet per se essentieel) om te laten zien wat voor extremistische vlaggenwapperaars er achter de organisatie van Pegida zitten, maar als tegendemonstraties tuig blijven aantrekken dat zich niet gedragen kan, moeten we er misschien nog maar eens goed over nadenken of dit wel de beste weg is om de boodschap van progressieve solidariteit te berde te brengen. Laat Pegida dan zichzelf maar voor schut zetten. In stilte.
Miko Flohr, 07/02/2016